Geen verbinding hebben - onderzoek naar ervaringen van eenzaamheid bij verpleeghuisbewoners met Korsakov
Loneliness is personal, and it is also political. Loneliness is collective; it is a city. As to how to inhabit it, there are no rules and nor is there any need to feel shame . . . We are in this together. (Laing)
Eenzaamheid is overal en vrijwel ieder mens kent deze ervaring. Maar hoe uit je dit, hoe vertel je erover? Evenals Laing in haar boek The lonely city beschreef Marijke Kuiper in haar afstudeerscriptie persoonlijke ervaringen van (existentiële) eenzaamheid; hierbij gebruikte ze kunst, in de vorm van een foto-expositie. Kunst kan meehelpen dat ervaringen anders of beter worden verwoord; kunst kan een mens ruimte geven. Haar masterscriptie heet 'Geen verbinding hebben', een fenomenologisch onderzoek naar ervaringen van (existentiële) eenzaamheid bij verpleeghuisbewoners met het syndroom van Korsakov.
Resultaten: niet oplossen, maar verlichten
Marijke ontdekte: ervaringen van (existentiële) eenzaamheid zijn complex en veelkleurig tegelijk. "Er bestaat geen ‘quick fix’ voor eenzaamheid. Goedbedoelde interventies kunnen de eenzaamheidservaringen zelfs versterken, met name als de verbinding wordt gemist." De eenzaamheidservaringen van onze medemens met Korsakov oplossen, kan niet; verlichten misschien wél. Ervaringen van (existentiële) eenzaamheid zijn goed bespreekbaar, blijkt haar onderzoek. Daarom raadt ze aan: "Neem de tijd om in gesprek te gaan en luister naar het verhaal."
Advies: schep momenten van verbinding
Met het oog op de inzet van eventuele interventies helpt het volgens Marijke om momenten te zoeken of creëren waarbij er juist wel verbinding is. Kunst inzetten (in brede zin) kan hierbij helpen. Haar wens is dat er meer praktijkgericht vervolgonderzoek komt naar dit onderwerp. Het belangrijkste advies dat ze daarnaast van geestelijk begeleider Jorna in Volzin kreeg: “Existentiële eenzaamheid vraagt erom te worden betreden in plaats van bestreden.”